Bàn thờ trở thành cầu nối trung gian, thể hiện tấm lòng thành kính, tưởng nhớ, biết ơn thần linh, ông bà tổ tiên và những người thân đã mất của mình. Tuy nhiên, nhiều người vẫn không biết được bàn thờ bày những gì, ý nghĩa của từng vật phẩm như thế nào? . Để giải đáp thắc mắc trên, bài viết dưới đây sẽ nêu ra những vật phẩm cần có trên bàn thờ phù hợp với truyền thống thờ cúng của người Việt.
Bàn thờ bày những gì? Ý nghĩa và cách sắp xếp từng vật phẩm
Bát hương
Bát hương là vật phẩm thờ cúng vô cùng quan trọng, cần có trên bàn thờ gia tiên. Bát hương chính là nơi chứa những nén nhang thành kính của người sống gửi sự tưởng nhớ đến người đã mất. Hành động thắp nhang được ví như sự kết nối giữa hai thế giới hữu hình và vô hình.
Thông thường bát hương sẽ được đặt chính giữa bàn thờ cách mép ngoài bàn thờ từ 10-15cm, để gia chủ tiện thắp hương. Tuy nhiên, cũng có một số loại bàn thờ cần bày nhiều bát hương. Tùy vào số lượng bát hương gia chủ muốn thờ cúng mà phân chia cấp độ và đặt vị trí đặt bát hương khác nhau. Tuy nhiên, việc sắp xếp vị trí bát hương sẽ tuân theo quy tắc hàng dọc phân theo vai vế từ cao xuống thấp.
Chóe thờ
Chóe thờ là vật phẩm dùng để đựng lễ vật thờ cúng như gạo, muối, nước.Chóe thờ có hình dạng mô phỏng lại chiếc chum đựng gạo ngày xưa với phần thân phình to, mang ý nghĩa tâm linh tài lộc sẽ đi qua miệng chóe thờ và được đựng trong phần thân phình to giúp gia đình sẽ có nhiều tài lộc, may mắn.
Tùy vào loại bàn thờ mà quy định số lượng chóe thờ khác nhau.
- Đối với bàn thờ Phật chỉ cần 1 chóe thờ lớn đựng nước
- Đối với bàn thờ gia tiên cần 3 chóe thờ nhỏ đựng muối gạo và nước hoặc 2 chóe thờ đựng muối và gạo
Vị trí đặt chóe thờ cũng tùy vào số lượng và loại bàn thờ mà có cách sắp xếp khác nhau.
- Bàn thờ Thần tài và ông địa: Chóe thờ cần đặt giữa hai tượng, đằng sau bát hương, sắp xếp theo hình tam giác.
- Bàn thờ gia tiên: Chóe thờ sẽ đặt trước bát hương và sau mâm bồng, sắp xếp theo hàng ngang.
Mâm bồng
Mâm bồng là vật phẩm sử dụng để đựng hoa quả, bánh trái dâng cúng ông bà tổ tiên. Mâm bồng đầy đủ sẽ thể hiện thành tâm, chỉnh chu và hiếu nghĩa của gia chủ.
- Đối với bàn thờ cần 1 mâm bồng: Thường dựa theo nguyên tắc: “Đông bình, Tây quả”, có nghĩa là mâm bồng sẽ được đặt phía Tây bàn thờ.
- Đối với bàn thờ cần 2 mâm bồng: Đặt cân xứng hai bên tạo nên sự hài hòa, cân đối cho bàn thờ.
- Đối với bàn thờ cần 3 mâm bồng: Mâm bồng chính giữa có kích thước lớn hơn đựng trầu cau hoặc vàng mã, 2 mâm bồng hai bên có kích thước nhỏ hơn đựng hoa quả và bánh kẹo. Theo phong tục phía Bắc ngược lại, mâm bồng chính giữa thường đựng hoa quả, 2 mâm bồng 2 bên đựng bánh kẹo và tiền vàng.
Nậm rượu thờ cúng
Nậm rượu được sử dụng để đựng rượu trắng. Theo phong thủy, nậm rượu đảm bảo được rượu cúng luôn được giữ sạch sẽ, tinh khiết. Ngoài ra, nậm rượu được bày trên bàn thờ mang ý nghĩa giải hung khí, gột rửa những xui xẻo đem đến vận may, hạnh phúc cho gia chủ.
Kỷ chén thờ
Là vật phẩm dùng để đựng nước và rượu sạch dâng lên bàn thờ, thể hiện sự thành kính, trước sau lễ nghĩa của người ở lại với người đã khuất. Kỷ chén thờ thường được sử dụng theo số lẻ 3 hoặc 5, theo nguyên lý ngũ hành lẻ tượng trưng cho dương, nên khi người sống dâng cho người khuất nên dùng chén thờ số lẻ. Kỷ chén thờ thường được đặt trước bát hương, chính giữa bàn thờ
Lọ hoa
Có thể bạn sẽ không nắm hết được bàn thờ bày những gì là đầy đủ, nhưng chắc chắn bạn sẽ biết được lọ hoa – vật phẩm không thể thiếu khi thờ cúng. Lọ hoa đặt trên bàn thờ tô điểm thêm vẻ đẹp, trang trọng, uy nghiêm cho bàn thờ. Lọ hoa tượng trưng sinh khí trời đất mang đến những điều tốt đẹp, tài lộc cho gia chủ. Trưng hoa trên bàn thờ, hoa càng nở rộ quan niệm gia đình đang có nhiều vượng khí, tài lộc và thịnh vượng ngày càng dồi dào. Vị trí đặt lọ hoa tùy thuộc vào số lượng lọ hoa cần sử dụng để thờ cúng:
- Độc bình: bàn thờ bày 1 bình hoa, đặt ở bên phải bàn thờ
- Song bình: bàn thờ bày 2 bình hoa, đặt cân xứng hai bên, mâm bồng quả đặt chính giữa, tạo sự cân đối hài hòa cho bàn thờ
Ống cắm hương
Là vật phẩm được sử dụng để đựng hương, giúp gia chủ dễ dàng thắp nhang.
Chân nến
Là vật phẩm có công dụng dùng để thắp nến khi thờ cúng. Ngày nay trên thị trường có rất nhiều chân nến với chất liệu và kiểu dáng khác nhau giúp trang trí bàn thờ gia tiên sáng, sang và đẹp hơn.
Bộ đỉnh hạc
Thường được sắp xếp ở chính giữa bàn thờ đằng trước hoặc bên dưới bài vị tổ tiên với ý nghĩa mang lại nhiều may mắn, cơ hội, hiện tại trên thị trường có 2 bộ đỉnh hạc mà gia chủ có thể cân nhắc lựa chọn : Bộ tam sự hoặc bộ ngũ sự.
Đĩa cau trầu
Là vật phẩm mang đậm nét văn hóa của người Việt, ví như câu : Miếng trầu là đầu câu chuyện, thể hiện thành ý dù bao năm trôi qua thì tấm lòng tưởng nhớ tổ tiên, cội nguồn.
Ấm chén thờ
Được sử dụng để pha trà dâng cúng tổ tiên, dù chỉ chiếm 1 phần diện tích nhỏ trên bàn gia tiên nhưng khi nhìn vào bộ ấm chén thờ, chúng ta luôn có cảm giác của sự chỉn chu, bình yên đến lạ.
Cốc Phật Thủ
Nhiều gia đình ưa chuộng thờ cúng quả Phật Thủ – biểu tượng của bàn tay Phật. Họ tâm niệm rằng thờ quả Phật Thủ trên cốc Phật Thủ làm bằng gốm sứ sẽ giúp Phật Thủ tươi xanh và thơm lâu hơn. Điều đó mang lại ý nghĩa phước lành, may mắn và bình yên..
Bộ đũa thờ
Bộ đũa thờ một trong những vật phẩm không thể bỏ qua khi bàn luận về vấn đề bàn thờ bày những gì. Theo quan niệm người xưa, người dương thế nào thì người âm thế ấy. Vì vậy trong mỗi mâm cúng ngày giỗ, lễ tết luôn xuất hiện bộ đũa thờ từ 5-10 đôi hoặc nhiều hơn tùy theo loại bàn thờ. Bộ đũa thờ mang lại ý nghĩa gắn kết, yêu thương, cũng thể hiện tấm lòng thánh kính của con cháu đối với ông bà, tổ tiên.
Gợi ý hướng bàn thờ mang lại tài lộc, sức khỏe cho gia chủ
Không đặt bàn thờ trong phòng ngủ, nơi gần hoặc cạnh nhà vệ sinh.
Theo quan niệm dân gian: nhà tắm, nhà vệ sinh trong phong thủy được xem là khu vực “ô uế”. Vì vậy, gia chủ tuyệt đối không được đặt bàn thờ ở sát, gần với nhà vệ sinh hoặc nhà tắm..
Hướng bàn thờ không nên để ánh nắng chiếu vào trực tiếp.
Theo tâm linh, bàn thờ là nơi thờ cúng của ông bà tổ tiên, những người đã khuất, nơi quy tụ năng lượng âm. Nếu đặt chính diện cửa sổ, ánh nắng chiếu vào trực tiếp, mang theo năng lượng dương quá mạnh sẽ làm mất cân bằng phong thủy.
Không đặt bàn thờ ngược hướng nhà và phạm vào các cung xấu
Tùy vào mệnh, tuổi của gia chủ mà tính được hướng Cát – Hung tương ứng và lựa chọn hướng đặt bàn thờ phù hợp. Gia chủ có thể tham khảo thêm nguyên tắc đặt bàn thờ theo phong thủy là Tọa cát – Hướng cát. Tuyệt đối không đặt bàn thờ vào các vị trí đại kỵ: Tuyệt Mệnh, Ngũ Quỷ, Họa Hại, Lục Sát.
Một số lưu ý khi cúng kiến
- Cúng kiến là nghi thức quan trọng, không chỉ thể hiện sự thành tâm của gia chủ, mà còn thể hiện sự chỉn chu trong nếp sống và văn hóa gia đình.
- Khi cúng kiến, gia chủ cần lưu ý sắp xếp bàn gia tiên thật chuẩn mực, chỉn chu, rượu nước dâng đầy, mâm bồng lễ lộc, thành tâm khấn vái.
- Khi cắm hương vào bát, gia chủ cần để tâm thắp hương ngay ngắn, nhất tâm với việc đang làm.
- Gia chủ cần chú ý thắp hương số lẻ vì số lẻ đại diện cho tính âm, cũng là cách thể hiện sự trân trọng, lễ giáo với người đã khuất.
Nét đẹp văn hóa thờ cúng tổ tiên mang tầm quan trọng trong đời sống tinh thần của người Việt, thể hiện lòng thành kính thiêng liêng với tổ tiên, cội nguồn đã khuất. Bài viết với chủ đề: Bàn thờ bày những gì đã mang đến cho mọi người thêm nhiều kiến thức về vật phẩm thờ cúng tổ tiên.
